روز جهانی شیر

روز جهانی شیر یادآور اهمیت یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های دنیا به‌عنوان غذا، دارو و واکسن برای تمام مردم جهان محسوب می‌شود. چون زندگی با شیر آغاز می‌گردد. شیر همیشه منبع غنی تغذیه برای تمام نسل‌ها بوده و به حفظ تعادل رژیم غذایی و حفظ سلامتی کمک می‌کند. روز جهانی شیر، یادآور اهمیت تغذیه سالم برای ما و فرصتی برای تقدیر فعالان صنعت لبنیات است. مهم نیست کجای ایران هستی، پاکبان که باشه عاشق شیر میشی.

این روز فرصتی است برای جشن گرفتن مزایای شیر، از جمله تامین کلسیم و سایر مواد مغذی ضروری برای رشد و سلامت استخوان‌ها، به ویژه در کودکان.

در بسیاری از کشورهای توسعه یافته نه تنها اول ژوئن (روز جهانی شیر) بلکه ماه ژوئن را ماه جهانی لبنیات دانسته و ارج می‌نهند. ثانیا همانطوریکه می‌دانیم سطح شرایط سلامت جوامع با میزان سرانه مصرف شیر و لبنیات نسبت مستقیم دارد.

ارزش غذایی شیر و فرآورده های لبنی

شیر تنها ماده غذایی است که تقریبا بالاترین مواد مغذی ضروری مورد نیاز بدن شامل : کلسیم، پروتئین عالی، ویتامین‌های مختلف به ویژه انواع ویتامین‌های گروه B (B2-B6-B12) ، فسفر و انواع املاح معدنی ضروری را داراست و اینکه موءکدا یادآور می‌شویم " مصرف شیر و فرآورده‌های لبنی تاثیر حتمی و قطعی در حفظ سلامت و بویژه بقا و طول عمر انسان‌ها دارد". پنیر و ماست نیز منابع عالی کلسیم، پروتئین و ویتامین B12 هستند. برای خرید پنیر پاکبان و ماست پاکبان کافیست کلیک کنید.

نقش مهم مصرف شیر و لبنیات

لبنیات در پیگیری از انواع بیماری‌های مهلک قلبی و عروقی، بهبود روند هضم و افزایش سیستم ایمنی بدن حفظ و بهبود عملکرد سیستم عصبی و هوشیاری، همراه با کاهش 50 درصدی ریسک ابتلا به انواع سرطان‌ها بویژه سرطان‌های پستان و گوارشی و ... تا کاهش فشار خون و کاهش ابتلا به دیابت و ...موثر است .

مهم‌تر از همه اینکه، شیر تنها ماده غذایی سم زداست که جهت دفع تمامی سموم بویژه سموم ناشی از آلودگی هوا، توصیه می‌گردد و مصرف آن الزامی‌ست و از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو شاید بی دلیل نبود که در فرهنگ فارسی، نام حیوان زیبایی که نماد قدرت و عظمت است را "شیر" نهادند.

سرانه مصرف شیر

سرانه مصرف شیر در دنیا و ایران به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله فرهنگ غذایی، دسترسی به محصولات لبنی، و سطح درآمد.

به طور کلی، سرانه مصرف شیر در کشورهای مختلف متفاوت است. برای مثال کشورهای توسعه یافته  معمولا سرانه مصرف بالاتری دارند. کشورهایی مانند ایالات متحده، هلند و دانمارک از بالاترین میزان مصرف شیر برخوردارند. حال آنکه در کشورهای در حال توسعه معمولا سرانه مصرف شیر پایین‌تر است. با این حال در برخی از کشور‌ها نیز با افزایش درآمد و تغییرات فرهنگی، مصرف شیر رو به افزایش است.

در حال حاضر سرانه مصرف سالانه شیر در کشورهای پیشرفته دنیا 350 تا 450 کیلوگرم هست در حالی که در کشور ایران میانگین مصرف شیر 70 کیلوگرم می‌باشد که نشان دهنده کاهش سطح سلامتی کشور است.

درصد چربی شیر

شیرخام به ‌عنوان شیری که چربی از آن حذف نشده است، دارای 2/5 تا 3 درصد چربی دارد. پرچرب‌ترین شیرهای موجود در بازار بیشتر از این مقدار چربی در خود ندارند، اما شیرهای کم‌چرب آن دسته از شیرهایی هستند که چربی آنها کم می‌شود. هرگز چربی موجود در شیرهای کم‌چرب به صفر نخواهد رسید. کم‌ترین مقدار چربی برای شیر کم‌چرب 0/5 درصد است و مقدار چربی موجود در شیرهای پرچرب 2/5 تا 3 درصد است.

شیر پرچرب یا کم چرب؟

شواهد علمی قابل استنادی برای ثابت کردن این نکته که تمام چربی اشباع شده در شیر مضر است، وجود ندارد. از این رو هر فرد با توجه به شرایط جسمانی و توصیه‌های پزشک خود باید درباره مصرف شیر تصمیم بگیرد. انتخاب بین شیر پرچرب و کم چرب بستگی به نیازها و ترجیحات شخصی شما دارد. در زیر چند نکته برای کمک به تصمیم گیری شما آورده شده است:

شیر پرچرب

طعم و بافت: شیر پرچرب معمولا طعم غنی‌تری دارد و بافت آن کرمی تر است.

ویتامین ها: برخی از ویتامین‌های محلول در چربی (مانند ویتامین A  و D ) بهتر در چربی جذب می‌شوند.

احساس سیری : ممکن است احساس سیری بیشتری ایجاد کند.

شیر کم چرب

کالری کمتر : شیر کم چرب معمولا کالری کمتری دارد که می تواند برای افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند مفید باشد. برای خرید شیر کم چرب پاکبان کلیک کنید.

سلامت قلب : برخی تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف محصولات لبنی کم چرب ممکن است با کاهش خطر بیماری‌های قلبی مرتبط باشد.

در نهایت، انتخاب بین این دو نوع شیر باید بر اساس نیازهای تغذیه‌ای، سلامتی و سلیقه شخصی شما انجام شود..

تفاوت شیر ESL با پاستوریزه

شیر ESL و شیر پاستوریزه هر دو فرآورده‌های لبنی هستند که برای افزایش ماندگاری و ایمنی مصرف کننده تهیه می‌شوند، اما در روش‌های پردازش و ماندگاری آن‌ها تفاوت‌هایی وجود دارد:

1.روش پردازش:

شیر پاستوریزه : این نوع شیر به مدت معین و در دمای مشخصی حرارت داده می‌شود (معمولا 62.5 درجه سانتی گراد به مدت 30 دقیقه یا 72 درجه سانتی گراد به مدت 15 ثانیه) تا باکتری‌های مضر را از بین ببرد. پس از این مرحله، شیر معمولا در دماهای پایین نگهداری می‌شود.

شیر ESL : این نوع شیر نیز پاستوریزه می‌شود، اما در دماهای بالاتر و برای مدت زمان کوتاه تری نسبت به شیر پاستوریزه معمولی. این فرایند باعث کاهش تعداد باکتری‌ها می‌شود، اما برخی از باکتری‌ها ممکن است زنده بمانند. سپس شیر ESL بسته بندی می‌شود تا از آلودگی مجدد جلوگیری شود.

طعم و کیفیت:

شیر ESL معمولا طعم نزدیک‌تری به شیر تازه دارد و کیفیت آن بهتر حفظ می‌شود، زیرا حرارت بالا باعث تغییرات شیمیایی کمتری نسبت به پاستوریزاسیون معمولی می‌شود.

مصرف روزانه توصیه شده شیر و محصولات لبنی

مقدار توصیه شده روزانه شیر و محصولات لبنی بسته به سن، جنسیت و سطح فعالیت بدنی متفاوت است. طبق گفته وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA)، مصرف روزانه توصیه شده محصولات لبنی برای کودکان و بزرگسالان دو تا سه لیوان در دروز است. با این حال، توصیه‌ها برای زنان باردار و شیرده متفاوت است.

برای نوزادان، شیر مادر یا شیرخشک شیرخوار منبع اصلی تغذیه است و تا زمانی که به سن یک سالگی نرسد، مصرف لبنیات توصیه نمی‌شود. پس از سال اول، کودکان نوپا باید روزانه دو فنجان شیر یا محصولات لبنی مصرف کنند. کودکان چهار تا هشت ساله باید روزانه دو لیوان و افراد بالای 9 سال سه لیوان شیر در روز مصرف کنند.

برای بزرگسالان، مصرف روزانه توصیه شده سه لیوان در روز است. با این حال، این توصیه می‌تواند برا اساس سن، جنسیت، وزن و سطح فعالیت بدنی متفاوت باشد. زنان باردار و شیرده ممکن است برای تامین نیازهای غذایی خود به وعده‌های اضافی لبنیات نیاز داشته باشند.

باورهای غلط در مورد شیر و فرآورده های لبنی

باورهای غلط زیادی در مورد شیر و محصولات لبنی وجود دارد. یک باور رایج این است که افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند نباید لبنیات مصرف کنند. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز هنوز هم می‌توانند محصولات لبنی را در مقادیر متوسط مصرف کنند یا از مکمل‌های لاکتاز برای کمک به هضم غذا استفاده کنند.

یکی دیگر از باورهای رایج این است که مصرف لبنیات منجر به افزایش وزن می‌شود. درست است که برخی محصولات لبنی می‌توانند چربی و کالری بالایی داشته باشند، مصرف لبنیات کم چرب یا بدون چربی در حد اعتدال می‌تواند به کاهش وزن و مدیریت وزن کمک کند.

منابع جایگزین کلسیم

برای کسانی که به دلیل عدم تحمل لاکتوز، حساسیت به شیر یا ترجیحات شخصی نمی‌توانند محصولات لبنی مصرف کنند، منابع جایگزین کلسیم در دسترس هستند. اینها شامل شیر سویا غنی شده، بادام، سبزیجات با برگ سبز مانند کلم پیچ و اسفناج و غلات غنی شده است. در زیر به برخی از این منابع غیر لبنی اشاره می‌شود:

1. سبزیجات برگ سبز : سببزیجاتی مانند کلم بروکلی، کلم پیچ، اسفناج و کاهو منبع خوبی از کلسیم هستند.
2. مغزها و دانه‌ها : بادام، کنجد و دانه چیا حاوی مقادیر خوبی از کلسیم هستند.
3. حبوبات : لوبیا سفید، لپه و نخود نیز می‌توانند منبع مناسبی برای تامین کلسیم باشند.
4. ماهی‌های کنسرو شده : ماهی‌هایی مانند ساردین و سالمون که با استخوان مصرف می‌شوند، حاوی مقدار زیادی کلسیم غنی شده اند.
5. غلات غنی شده : برخی از غلات صبحانه و نان‌ها با کلسیم غنی شده اند.
6. شیر‌های گیاهی : شیرهای بادام، سویا یا برنج که با کلسیم غنی شده اند نیز گزینه‌های خوبی هستند.
7. توفو : توفو (پنیر سویا) که با نمک کلسیم تهیه شده باشد، منبع خوبی از این ماده معدنی است.
8. میوه‌ها : برخی میوه‌ها مانند پرتقال و انجیر نیز حاوی مقادیر کمی از کلسیم هستند.
9. پودر های پروتئین گیاهی : برخی پودر های پروتئینی گیاهی ممکن است حاوی مقادیر قابل توجهی از کلسیم باشند.

شما می‌توانید با توجه به نیاز‌های فردی خود و مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه، می‌توانید بهترین منابع جایگزین را انتخاب کنید تا مطمعن شوید که نیاز روزانه‌تان به کلسیم تامین می‌شود.